Tijdens onze zomervakantie in Noorwegen luisterden we in de wagen haast onafgebroken naar afleveringen van de podcast Drie boeken van Wim Oosterlinck. Zoals het cliché voorschrijft overtrof de Noorse natuur onze verwachtingen – maar de gesprekken over de drie boeken die mensen zouden moeten gelezen hebben volgens de gasten van Wim al evenzeer. Een van de memorabelste afleveringen vond ik die met Tom Van Laere – ook bekend onder zijn artiestennaam Admiral Freebee. Met de wilde frisheid van een geest die niet door een academische mal is platgedrukt geworden, enthousiasmeerde hij me voor boeken van dode Russen, dode Portugezen, dode Amerikanen en gepensioneerde tenniskampioenen.
Wie me telkens opnieuw nieuwsgierig maakt naar de boeken die ze gelezen heeft is Ingrid van der Graaf. In uitnodigende zinnen verwoordde ze wat haar trof tijdens het herlezen van Praxis van Fay Weldon. Ze besprak het op zo’n manier dat er in mijn achterhoofd een zaadje werd geplant: vanaf nu ga ik in antiquariaten op zoek naar vergeelde exemplaren van de roman waarin een dochter als oudere vrouw terugblikt op haar jeugd en op het leven en de liefdes van haar moeder.
Reinder Storm schreef een boek over de bibliotheek van schrijver E. du Perron. Het knappe aan de bespreking van Chretien Breukers is dat hij de vergankelijkheid van de literatuur op droefgeestige wijze onder woorden weet te brengen. Vergetelheid is wat de schrijver wacht. Tenzij hij ooit als tenniskampioen op Wimbledon glorieerde.
‘Hij is gek op boeken, kan er letterlijk niet over zwijgen, is ook bevriend met verschillende schrijvers. Hij vertelt in ons gesprek hoe hij te werk gaat om zijn liedjesteksten te schrijven, hoe romans hem inspireren om te schrijven.
Het gaat over vrolijke wanhoop. En over zijn gloednieuwe boekenkast, die staat op de plek waar voorheen zijn wc-papier stond.’
Uit: Drie boeken: Tom Van Laere van Wim Oosterlinck
‘In koel, beschouwelijk proza schrijft Weldon over Lucy, moeder van twee dochters, Praxis en Hypatia. Het verhaal begint met fotobeelden bekeken door Praxis als oudere vrouw. In haar herinneringen was er veel heimelijk gedrag, gekonkel over dit en dat. Gedachten over haar moeder (of ze nu wel of niet met de man die tijdelijk bij hen inwoonde naar bed ging). Praxis wist: ‘Moeder zou het ontkend en in die ontkenning geloofd hebben, of ze het nu wel of niet had gedaan. In een tijd dat de instincten van de vrouw op zo gespannen voet verkeerden met de regels van de samenleving kon je dergelijke gelokaliseerde amnesieën alleen maar verwachten.’’
Uit: Mijn eerste Fay Weldon op Werk in Uitvoering
‘Even voor de zekerheid en ter afsluiting: ik vind het een mooi boek, van Reinder Storm (en mooi uitgegeven door Fragment); ik voel me alleen, als altijd, bijna machteloos tegenover de geur van vergankelijkheid die eruit opstijgt. Dit waren de mensen die er ooit toe deden en nu zijn ze al vijfentachtig jaar dood. Dat is geen land van herkomst meer, dat is een begraafplaats.’
Uit: Over het al dan niet mishandelen van boeken van Chrétien Breukers
Aanlegplaats 