In de noordelijkste stad van het mooiste land ter wereld kocht ik Het verhaal van mijn schaarste van Marieke Groen en las het, zoals dat met goede boeken gaat, ademloos uit. In Nog even over schaarste blikt Marieke terug – of vooruit, mocht u het nog niet gelezen hebben – over de grote thema’s van haar indringende memoires die ik u bij deze warm aanbeveel.
Er zijn weinig in herfstkleuren gedrenkte pennen die ik liever lees dan die van Ivo Victoria. Zijn meanderende en toch doelgerichte zinnen mogen van mij eeuwig blijven voortduren. Met sardonisch genoegen las ik dat hij, net als ik, een gloeiende hekel heeft aan dat ellendige spel Rummikub – maar Ivo Victoria is dan wel begiftigd met het talent om uit zijn ergernis een boeiend verhaal over vaderliefde te distilleren.
Maar beginnen doen we in stijl met een schitterend stuk van Philippe Clerick. Hij blikt terug op de jaren dat hij als leraar het vak literatuur gaf aan de hogere klassen van een middelbare school. Dankzij dit essay – met de geweldige zin: ‘Nou ja, het is een voorstel van Paul Verhaege, en die kan ik nooit helemaal ernstig nemen’ – besef ik dat ik nog steeds de literatuursmaak van een vijftienjarige heb. Want alle schrijvers die de leerlingen van Philippe in het vierde middelbaar moesten lezen zijn literaire helden helden van mij. Lang leve Saki, Isaac Asimov, Simon Carmiggelt, Tim Krabbé, Fredric Brown, Willem Elsschot et tutti quanti! En lang leve bevlogen leraren als Philippe Clerick!
‘Van geen enkele van die auteurs of boeken zou ik durven beweren dat “elke jongere ze moet gelezen hebben.”Ik zou het als leraar niet erg gevonden hebben als in het lokaal naast mij mijn collega Fikry El Azzouzi zijn leerlingen teksten opgaf van Fikry El Azzouzi. Waar ik wel tegenop zou hebben gezien, dat is een vakvergadering met El Azzouzi, Bruno Vanobbergen, Tuly Salumu enzovoort om tot een gemeenschappelijke lijst te komen. Dat zou een resultaat opgeleverd hebben dat individualistisch ingestelde leraren met het cliché “eenheidsworst” plegen te omschrijven.‘
Uit: De saaie leeslijst van Philippe Clerick
‘De gedachte overviel me dat ik het verkeerd heb aangepakt. Ik bedoel het schrijven, of, nu ja, het leven, och, waarom ook niet: alles. Ik was goed begonnen, dat viel niet te ontkennen, en het is niet zo dat alles dramatisch heeft uitgepakt. Er is in wezen niks werkelijk faliekant verkeerd gegaan maar ik had me anders kunnen ontwikkelen, zeg maar. Ken je dat? Lui geweest op de verkeerde momenten, zoiets. En nu hadden anderen de ontwikkeling doorgemaakt die voor mij bestemd was. Je kon er boos om worden, maar dan toch vooral op jezelf.’
Uit: Ontwikkeling van Ivo Victoria
‘Afgelopen maand werd de 18 miljoenste Nederlander geboren. Er is niet veel dat we van hem weten, maar wat we wél weten is dat hij of zij een kans heeft van 1 op 18 om in armoede op te groeien. Armoede is een snelgroeiend probleem, ondanks dat de politiek armoedebestrijding de laatste jaren hoog op de agenda heeft staan. Misschien komt het doordat armoede hoofdzakelijk wordt gezien als een financieel probleem en de oplossing ook in die hoek wordt gezocht. Maar armoede is méér dan alleen te weinig geld hebben.’
Uit: Nog even over schaarste van Marieke Groen
Aanlegplaats 