Op een ochtend belde ik aan bij een wat teruggetrokken huis in Hemiksem. Tenminste: ik dacht dat het een huis was. Tot ik binnentrad en niets anders dan boeken zag. Elke hoek van elke kamer was tot de nok gevuld. Overal rezen boekentorens op. Het was een collectie die die van de Koninklijke Bibliotheek van België moeiteloos overtrof. Elke onvindbare parel uit de Nederlandstalige literatuur had hier een plek verworven. Mochten Jorge Luis Borges en Pippi Langkous samen zijn gaan wonen dan had hun huis er zo uitgezien.
Het is hier dat Steven Van Ammel met zijn vrouw en dochter woont. Er zijn weinig mensen die zo gepassioneerd, met kennis van zaken en onderhoudend over literatuur spreken als hij. In het dagelijks leven werkt Steven voor het literatuurhuis Passa Porta – een mooie boekenwinkel in de Dansaertstraat die op geen enkel bezoek van een meerwaardezoeker aan Brussel zou mogen ontbreken. Niet alleen vermaakt hij klanten in de winkel met snedige one-liners en gidst hen moeiteloos naar de interessantste zijwegen van de wereldliteratuur – hij zet ook zijn schouders onder het Passa Porta Festival. Een de grootste meertalige literaire festivals van Europa. Mijn moeder heeft haar tickets al gekocht voor de editie van dit jaar. Waarom zou u dan nog twijfelen?
Had ik al gezegd dat Steven een begenadigde pen heeft? Wekelijks schrijft hij in DSL de column van de boekhandel geen nieuws. Een van mijn favoriete columns. Al vanaf de eerste stukjes hoop ik in stilte dat een uitgever op het idee komt deze te bundelen. Maar genoeg over Steven Van Ammel. We gingen zitten op de twee enige vrijgebleven stoelen, dronken beiden een glas water en hadden het, terwijl de hond enthousiast tegen ons opsprong, over bloggen en bloggers.
Steven had al een boek. Zoveel was duidelijk. Maar heeft hij ook een blog gehad? We stelden onze drie standaardvragen aan de man met duizend meningen.
1) Waarom ben je nooit een blog begonnen?
‘Ik denk dat tijd de belangrijkste reden was. Ik heb wel een aantal keren op het punt gestaan er eentje te beginnen. Meermaals maakte ik een account aan bij WordPress, bedacht een lay-out enzovoorts. En dan breekt de grote dag aan en denk ik: het is allemaal zoveel moeite. Ik zag het mezelf niet volhouden. Een goede blog is iets waarvan je in het begin op zijn minst de ambitie moet hebben om het langer dan een paar maanden vol te houden. Anders is het een oefening in nutteloosheid.’
‘Wat er een beetje voor in de plaats is gekomen… Wij zijn alle twee zo oud als het internet. Helemaal in het begin – lang voor Facebook – bij de eerste stappen van het internet, had ik een My Space-pagina en dat soort dingen. Voor mij, denk ik, heeft Facebook het bloggen een beetje vervangen. Zowel wat betreft het lezen als de interactie met andere mensen.’
‘Persoonlijk vind ik het helemaal niet erg om er langere stukken op te lezen. Type Herman Jacobs die helemaal loos gaat over een of andere grammaticale fout. Of Jeroen Olyslaegers die zich verliest in een negentiende-eeuws spiritueel medium dat hij net heeft ontdekt. Dat vervangt het een beetje. De blogs die ik vroeger fijn vond en volgde hebben in de loop der jaren een metamorfose ondergaan. Het zijn andere projecten geworden.’
‘Mijn Facebook-stukjes hebben inderdaad soms de lengte van blogposts. Ik werk voor het literatuurhuis Passa Porta en daar hebben tal van communicatie-experts in het verleden me er al op gewezen dat wat ik op Facebook doe totaal verkeerd is. Mijn teksten én zinnen zijn te lang… Ondertussen heb ik de fase dat ik me dat aantrek achter me gelaten.’
‘Soms heb ik de neiging om, redelijk fatalistisch, dwaze programma’s voor mezelf te beginnen. Zo heb ik een tijdje de online communicatie van Schwob verzorgd. Het is een organisatie – opgestart door het Nederlands Letterenfonds – die mooie vergeten klassiekers onder de aandacht wil brengen. Ik begon mini-bio’s te schrijven van auteurs die ik interessant vond. Maar het waren geen echte biografieën. Eerder samenraapsels van wonderlijk vreemde en toevallige elementen uit hun schrijverslevens. Daar zou ik in de toekomst eventueel nog werk van willen maken. Deze vorm zie ik in een blog beter werken dan op Facebook. Alleen al omdat de teksten anders niet terug te vinden zijn. Het vreemde is dat ik heel veel bewaar. Of zoals je kan zien als je hier in huis rondkijkt: alles. Maar weinig of niets van mezelf.’
‘Of ik spijt heb dat ik nooit een blog ben begonnen? Neen. Die dingen verdwijnen ook gewoon. Er bestaat zoiets als digitale roest. De data van oude websites verdwijnt echt. Ik denk ook niet dat blogs bedoeld zijn om altijd te blijven bestaan.’
‘De papieren man is een blog die ik mis. Deze werd grotendeels door Dirk Leyman geschreven, maar ook Hans Cottyn werkte eraan mee. Twee getalenteerde pennen. Het probleem daar was natuurlijk het financiële plaatje. De papieren man was redelijk neutraal in de berichtgeving, inhoudelijk zeer goed én wijds vertakt. En Leyman heeft een uitstekende pen. Louter door de manier waarop hij het weergaf werd het al interessant. In die periode had je ook De Contrabas. Hun insteek was meer rellerig. De sfeer was die van een dorpscafé waarin geregeld iemand werd buitengewerkt.’
2) Wie zou er absoluut een blog moeten beginnen, en waarom?
‘Er zijn een paar mensen die spontaan in me opkomen.’ Denkt 0,001 seconde na. ‘Herman Jacobs! Al was het maar omdat dan zijn facebookposts korter worden. Wie was het ook weer? Jeroen Olyslaegers heeft Herman Jacobs ooit ‘de wraakengel van de Nederlandse literatuur’ genoemd. Maar ik hoop dat hij met een blog begint op basis van zijn zeer scherp redactioneel oog. Zelf ben ik bijvoorbeeld helemaal niet zo taalvast. Ik ben ook frappant ondergediplomeerd. We hebben onlangs mijn diploma’s teruggevonden en die pasten allemaal op een zwembroekje. Herman Jacobs heeft het in zich om mij nog dingen bij te brengen. En niet alleen mij, ook anderen.’
‘Ik merk dat ik naar een ander soort blogs op zoek ga dan jullie. Bij mij gaat het niet om een fijne zin of stijl of een literaire meerwaarde – terwijl dat net jullie objectief is. Voor mij is de inhoud zeer belangrijk. Ik ben op zoek naar kennis over zaken waar ik te weinig van afweet. Informatie delen is voor mij van primordiaal belang. De eerste blogs die ik volgde waren meestal Engelse of Amerikaanse blogs over vergeten auteurs. 50 Watts is bijvoorbeeld een hele fijne. Maar de blog uit welke deze voortkwam – A Journey Around My Skull – van Will Schofield was nog beter. We spreken nu over het pre-Schwob, pre-Stoner tijdperk. Hij was iemand die in blogposts iedere keer zijn literaire vondsten deelde. Nog een goede blog die iets gelijkaardig doet is Neglected Books van de in België wonende Brit Brad Bigelow, alleen is die is niet altijd streng genoeg. Soms ontdekt hij boeken waarvan ik denk: “die had je gewoon mogen laten liggen.” Zijn filter is te groot.’
‘Herman Jacobs kan iemand bij de les houden. Maar als we het puur voor stijl doen denk ik aan Cindy Hoetmer, die recent Goed, naar omstandigheden en Min of meer opmerkelijke gebeurtenissen uit het leven van een treuzelaar publiceerde. Bundelingen met columns. Er is een zekere verwantschap met Joke Van Caesbroeck. Cindy schrijft langere stukken. Ze houdt het zeer dicht bij zich. Het is een soort van bewerkt dagboekformaat, uitsnedes uit haar leven en redelijk vaak speelt dat leven zich af rond café De Pels in Amsterdam. Ze is een vijftigster die door hardnekkige levenskeuzes tot de vaststelling komt dat ze als single vrouw in Amsterdam en met talent voor lay-outen als ZZP’er vaak komt te werken op plekken waar haar collega’s twintigers zijn. Die clash alleen al is interessant. Zelf heeft ze haar stijl ooit omschreven als Reviaanse chick lit. Het is hoger gezeur. Omwille van de format denk ik: het zou fijn zijn mocht het in een blog gegoten worden. Maar het is eigenlijk nog beter: het boek is er gewoon.’
‘Uiteraard denk ik ook aan Joke Van Caesbroeck en haar Te kort verhaal-columns. Maar: het is er allemaal al in een andere vorm. Haar bundels in bibliofiele uitgave zijn altijd razendsnel uitverkocht. Die worden maar op zeer beperkte oplage gedrukt. Ik dacht 112 exemplaren. Jokes stijl, humor en de lengte van haar stukken lenen er zich toe om in blogvorm te verschijnen.’
‘Wat me ineens te binnen schiet: ook een opgegraven en gerenoveerde C. Buddingh zou ik elke dag volgen.’
‘Er zijn blogs die ik mis. De papieren man zou mogen terugkomen.’
3) Wij, bij Aanlegplaats, zoeken er al een tijdje naar, en we krijgen het maar niet scherp: wat maakt dat een blog echt goed is?
‘Bij de blogs die ik obsessief heb gevolgd, draaide het hoofdzakelijk rond informatie – zoals de al eerder genoemde A Journey Round My Skull. Soms val ik in een blog en begin ik die met enige regelmaat te volgen. Tot ik eruit val ik en mezelf erop betrap dat het soms maanden, jaren duurt voor ik er nog eens naar kijk. Buiten informatie is ook de stijl belangrijk.’
‘Iemand die ik nog niet heb vermeld – en dat is eigenlijk de enige blog die ik al jaren trouw lees – is die van Johan Velter. Hij is, denk ik, een oprecht moeilijke mens. Echt moeilijk. Hoekig. Maar als hij zich vastbijt in iets – een gedichtencyclus van Claus bijvoorbeeld of figuren uit de Griekse mythologie – dan vind ik dat fantastisch. Bij zijn vilaine uitvallen naar alles wat politiek is denk ik: “ja, Johan, oké.” Hij is een estheet die het hogere dient. Iedereen die niet Johan Velter is, is plebs. Daarnaast is hij een formidabel bibliofiel uitgever. Met Druksel brengt hij mooi werk aan schappelijke prijzen.’
‘Of bloggen een toekomst heeft? Als ik op pensioen ben! In het algemeen bedoel je? Het probleem zit hem in het financiële. De wereld waarin ik werk draait goeddeels op liefdadigheid. Een goede blog is geschreven door iemand met een geoefende pen die zich informeert en een passie volgt. Maar je moet ook in je levensonderhoud voorzien. Ik vrees dat dat een crux is. Er gaan altijd voldoende zotten zijn die het gaan willen doen, maar het gaat nooit een grote groep zijn.’
‘De meeste blogs verzameld rond Aanlegplaats zijn – verbeter me als ik dat fout zie – de primaire plek waar deze auteurs hun werk posten. Daarnaast heb je ook blogs van schrijvers die er kleine extraatjes op posten, oefeningen, dagboekbladen etc. Die zijn ook interessant.’ (nvdr: ongeveer een derde van de schrijvers op Aanlegplaats publiceert ook in het reguliere circuit – wat dat ook moge zijn, anno 2023)
‘Rob van Essen bijvoorbeeld, jullie allereerste gastvisser. Ik ben een echte fan, en zijn blog is echt fijn. Daar kan je als fan je hart ophalen. Ik was op het literaire programma Trouw met mij, in Oostende. Waar Rob van Essen en Lize Spit alvast een soort literaire generale repetitie hielden van hun trouw – waar ik je trouwens ook gezien heb – en wilde er voor de krant een stukje over schrijven. Daarom ben ik zijn eerste blogposts gaan herlezen. Zijn Brusselse cyclus. Benaderingen heette die. Ik weet niet of deze ooit in een boek gaan opduiken, maar het feit dat ze op zijn blog staan: daar ben ik wel heel dankbaar voor.
‘De mails die Lize Spit en Rob van Essen op hun het huwelijksfeest aan elkaar voorlazen waren zeer mooi. En wat me opviel: de kenmerkende stijl van hun beiden in hun onderlinge correspondentie was onmiskenbaar Lize en onmiskenbaar Rob. Ondanks het feit dat het slechts kattebelletjes waren. Er zat geen kromme zin tussen.’
Aanlegplaats 
Moo!
>
LikeLike